XXVIII edycja Żółtego Tygodnia - Po pierwsze: zapobiegaj!
XXVIII edycja Żółtego Tygodnia
Po pierwsze : zapobiegaj!
W dniach 31 marca do 11 kwietnia odbędzie się XXVIII edycja akcji Żółty Tydzień. Jej celem jest uświadomienie zagrożeń zdrowotnych związanych z wirusowymi zapaleniami wątroby oraz edukacja na temat sposobów zapobiegania tym chorobom. W tym roku organizatorzy zwracają uwagę na możliwe konsekwencje zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B, który może być przyczyną nawet 80% przypadków raka wątrobowokomórkowego na świecie, co zgodnie z WHO czyni go drugim po tytoniu czynnikiem rakotwórczym1,2,3.
Zagrożenia związane z WZW
Wirusowe zapalenia wątroby typu A i typu B to poważne i powszechne choroby zakaźne, które dotykają milionów ludzi na całym świecie4,5,6. Ocenia się, że na świecie żyje około 2 mld osób
z trwającym obecnie lub przebytym WZW B, około 350 mln stanowią przewlekli nosiciele wirusa, natomiast około 500 tys. do 1 mln osób rocznie umiera z powodu chorób związanych z zakażeniem wirusem HBV – informuje prof. Janusz Ślusarczyk z Katedry i Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Wirus HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B może być przyczyną nawet 80% przypadków raka wątrobowokomórkowego i zgodnie z danymi WHO jest on drugim po tytoniu czynnikiem rakotwórczym 1,2,3. HBV potrafi wbudowywać swój materiał genetyczny do DNA ludzkiego, zwiększając częstość występowania mutacji oraz sprzyjając rozwojowi raka. Co więcej produkuje też białka sprzyjające tzw. transformacji nowotworowej zdrowych komórek w komórki nowotworowe. Tak więc nawet u chorych bez marskości wątroby, a zakażonych HBV może rozwinąć się rak pierwotny wątroby - wyjaśnia doc. Jerzy Jaroszewicz z Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii w Białymstoku.
Rak wątrobowokomórkowy jest piątym co do częstości występowania nowotworem złośliwym na świecie, a jako przyczyna zgonu, spośród nowotworów zajmuje czwarte miejsce 7.
Wirus zapalenia wątroby typu B jest do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV8, a do zakażenia wystarczy już bardzo niewielka ilość krwi 9,10. Wirus HBV przenosi się poprzez naruszenie ciągłości tkanek wraz z zakażoną krwią oraz poprzez kontakty seksualne9. Dlatego niebezpieczne mogą być wizyty w salonach tatuażu, kosmetycznych, fryzjerskich, gabinetach stomatologicznych, medycyny estetycznej, a nawet w placówkach medycznych, gdzie przyczyną zakażenia może być niesterylny, zakażony HBV sprzęt 9,10, 11,12,13.
Osoby dorosłe zakażone wirusem zapalenia wątroby typu B mogą nie być świadome swojej choroby, ponieważ szacuje się, że około 50% przypadków przebiega bezobjawowo14. Prawda jest taka, że większość przypadków zakażeń wykrywamy przypadkowo. Czy to przy okazji badań kontrolnych, czy też pobytu w szpitalu z innych przyczyn. Tak więc zdecydowana większość pacjentów o swoim zakażeniu nie wie - zwraca uwagę doc. Jaroszewicz i przypomina, że niestety nie ma obecnie terapii umożliwiającej skuteczne i całkowite pozbycie się wirusa WZW typu B z organizmu osoby zakażonej: Niestety przy obecnym stanie wiedzy nie jest możliwe kompletne usunięcie wirusa z organizmu, ponieważ pozostaje on w małych ilościach w zakażonych komórkach wątrobowych, nawet jeżeli jest niewykrywalny we krwi.
Z tego powodu rekomendowaną metodą profilaktyki WZW typu B są szczepienia. Szczepienie przeciw WZW B ma kluczowe znaczenie w prewencji pierwotnego raka wątroby. Jest to pierwsza szczepionka opracowana przez naukowców, która ma działanie przeciwnowotworowe i jedna z dwóch istniejących na świecie, poza szczepieniem przeciwko wirusowi ludzkiego brodawczaka, który wywołuje raka szyjki macicy. – podsumowuje doc. Jaroszewicz. Szczepionka przeciw WZW typu B ma doskonały profil bezpieczeństwa oraz skuteczności. Od roku 1982, gdy została wprowadzona, na całym świecie zostało już podanych ponad miliard dawek15.
Kto powinien się zaszczepić przeciwko WZW typu B?
„Szczepienie przeciw WZW B należy zalecić wszystkim osobom dorosłym, które dotychczas były nieszczepione” – mówi profesor Ślusarczyk. W Polsce obowiązkowe szczepienia przeciwko WZW typu B wśród niemowląt zostały wprowadzone w 1994 roku, zatem wszystkie osoby urodzone wcześniej oraz te, które do tej pory nie zaszczepiły się, powinny w trosce o własne zdrowie rozważyć taką możliwość16. Szczepienie jest szczególnie zalecane osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub osobom, które mają kontakty seksualne z nieznanymi partnerami15,17,18. Zaleca się je również przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia, z chorobami przebiegającymi z niedoborem odporności, w tym leczonym immunosupresyjnie, chorym z cukrzycą oraz pacjentom dializowanym17.
Nie zapominajmy o WZW typu A
Podczas akcji Żółty Tydzień mówimy także o profilaktyce wirusowego zapalenia wątroby typu A, zwanego potocznie przez pacjentów „żółtaczką pokarmową”19 lub „chorobą brudnych rąk” 20,21. Do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub spożycie zakażonej wirusem HAV żywności lub wody (również w postaci kostki lodu, np. w drinku) 11,22,23 . Najskuteczniejszą formą profilaktyki WZW typu A są szczepienia ochronne19,23.
Po pierwsze: zapobiegaj!
Punkty szczepień biorące udział w akcji Żółty Tydzień, oferują szczepionki skojarzone zabezpieczające jednocześnie przed zachorowaniem na WZW typu B i typu A, jak również szczepionki monowalentne zabezpieczające przed jedną z tych chorób. Standardowy schemat szczepienia składa się z trzech dawek – pierwszą podaje się w dowolnym terminie, drugą po upływie miesiąca, natomiast trzecią po upływie pół roku od przyjęcia pierwszej dawki. Tylko w przypadku szczepienia przeciwko WZW typu A przyjmuje się dwie dawki, optymalnie w odstępie 6-12 miesięcy11,24,25.
Więcej informacji na temat profilaktyki wirusowych zapaleń wątroby oraz adresy punktów szczepień można znaleźć na stronie www.zoltytydzien.pl
Kontakt dla mediów:
Iwona Woźniak,
ComPress S.A.
tel. 795 520 964
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. ,
Marta Godlewska,
ComPress S.A.
tel. 693 880 496
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. ,
Karolina Bielawska
Specjalista ds. Public Relations
GlaxoSmithKline
ul. Rzymowskiego 53, Warszawa
Tel: +48 504 110 051, +48 22 576 94 88
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Organizatorem kampanii Żółty Tydzień jest firma GSK.
REFERENCJE
1. Hilleman M.R., Overview of the pathogenesis, prophylaxis and therapeusis of Vidal hepetitis B, with focus on reduction to practical applications, Vaccine 19 (2001) 1837-1848.
2. Pollicino T., Saitta C., Raimondo G., Hepatocellular carcinoma: the point of view of hepetitis B virus, Carcinogenesis Advance Access Publisher June 30, 2011
3. WHO, Hepatitis B, Global Alert and Response [http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/whocdscsrlyo20022/en/index1.html, dostęp 13.02.2014]
4. WHO, Hepatitis A, Departament of Communicable Diseases Surveillance and Response, 2000. [http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisA_whocdscsredc2000_7.pdf, dostęp: 5.02.2014]
5. WHO, Hepatitis B, Departament of Communicable Diseases Surveillance and Response, 2002. [http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisB_whocdscsrlyo2002_2.pdf], data dostępu: 5.02.2014]
6. E. Duszczyk, E. Talarek, Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A – nowe wyzwanie na obszarach objętych powodziami, [w:] Zakażenia, 5/2010, Warszawa 2010, s. 116
7. Małkowski P., Rak wątrobowo komórkowy – epidemiologia i leczenie, Przegląd Epidemiologiczny 2006, s. 733-734.
8. WHO, Hepatitis B Q and A [http://www.who.int/features/qa/11/en/, dostęp 13.02.2014]
9. W. Magdzik, Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. Alfa-medica Press 2007, str. 325-330, 335.
10. Wirusowe Zapalenie wątroby, WSSE w Łodzi [http://www.pis.lodz.pl/wzw_tz.htm, dostęp 14.2014]
11. A. Spira, A review of combined Hepatitis A and hepatitis B vaccination for travelers, Clin Ther. 2003 25(9):2337-2351.
12. Ataei B et al. Evaluation of Knowledge and Practice of Hairdressers in Women's Beauty Salons in Isfahan About
Hepatitis B, Hepatitis C, and AIDS in 2010 and 2011. Hepat Mon 2013; 13(3): e6215
13. Younai FS. Health care-associated transmission of hepatitis B & C viruses in dental care (dentistry). Clin Liver Dis 2010;
14 (1): 93-104
14. Hepatitis B. Pink Book, str. 211
15. WHO, WZW B Factsheet [http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/; dostęp 14.02.2014]
16. W. Magdzik, M. Pokorska-Lis, Zapewnienie wysokiej skuteczności szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby
typu B (wzw B) przy ograniczeniu traumatyzowania niemowląt, niepożądanych odczynów poszczepiennych i innych
ujemnych skutków szczepień, Zakażenia Reprint 5/2008.
17. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2013 r. w sprawie PSO na rok 2014 [
http://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2013/43/akt.pdf, dostęp 14.02.2014]
18. A. Kwieciński, Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV), obraz kliniczny, terapia oraz profilaktyka, [w:] Vademecum
Lekarza rodzinnego, 2006; tom XI, str. 32
19. Medycyna Praktyczna, Szczepienie Przeciwko WZW typu A
[http://pediatria.mp.pl/szczepieniaochronne/show.html?id=66812, dostęp: 13.09.2013]
20. M. Pokorska-Lis, Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A w podróży – zasadność profilaktyki, Zakażenia, 4/2010.
21. W. Pędich, Choroby wewnętrzne. Podręcznik do szkół medycznych, Warszawa 1992, s. 68
22. W. Magdzik, Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) Stan wiedzy i działalności praktycznej w zakresie
zapobiegania i zwalczania zachorowań, Warszawa 2005, s. 14.
23. M. Pokorska-Lis, Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A w podróży – zasadność profilaktyki, Zakażenia, 4/2010.
24. E.Duszczyk, E.Talarek, Szczepienia ochronne w praktyce lekarza rodzinnego, Nowa Klinika, vol 15 no 5, s. 5067
25. E. Duszczyk, WZW A – epidemiologia, klinika, leczenie, zapobieganie, Przewodnik Lekarski 2011, (Praktyka Medyczna –
Pediatria) 4(3) s.64-67.